Freelance web tasarımcı olmak için bir çok harika sebep var. Kendi işinizin patronu olmakla birlikte; çalışacağınız saatleri, müşterilerinizi, ödeme sıklığını ve iş yükünü seçebiliyorsunuz. İlgi alanlarınıza, güçlü yönlerinize, yeteneklerinize ve hatta daha iyi olmak istediğiniz bir alana göre seçtiğiniz bir iş üzerinde çalışabiliyorsunuz. Freelance web tasarımcıları, tam zamanlı veya yarı zamanlı çalışabiliyorlar.
Fakat freelance web tasarımı sadece yaratıcılık ile ilgili değildir. Aynı zamanda bir iştir. İşe doğru kaynaklar ile başlamak, bu işte başarılı olma şansınızı arttıracaktır. Ayrıca işinizin nasıl geliştirilmesi ve neye odaklanmanız gerektiği konusunda bir yol haritanızın olması, yararınıza olacaktır.
Düşünülmesi Gereken Konular
Web tasarımı kolay değildir. Eğer kolay bir iş arıyorsanız, başka alanlara bakabilirsiniz. Web tasarımı alanında yüksek bir beklenti seviyesi vardır. Müşteriler kendi sitelerinin diğer herkesten daha iyi görünmesini ister. Kimi zaman müşteriler beklentilerini o kadar yüksek tutar ki; bu beklentiler asla erişilemez ve sonunda kendinizi onlara konuyu en başından anlatırken ya da onları hayal kırıklığına uğratmış halde bulabilirsiniz.
Freelance olarak, hala müşteriler için çalışıyorsunuz ve hedefiniz onları memnun etmek Bu, istediğiniz şeyi istediğiniz zaman yaratabilirsiniz anlamına gelmiyor. Bu, müşterilerinizin istediği şeyi (ne olduğunu bilmeseler bile) onların istediği zamanda (sizin olmasını istediğinizden daha kısa zamanda olabilir) yaratmak anlamına geliyor. O zaman her müşteri patronunuz oluyor. Kimse sizi oyalanmayı tercih ettiğiniz şey yerine işi bitirmeniz için sıkıştırmıyor.
İş ve yaşam dengesi ise bir başka önemli nokta. Eğer sürekli evdeyseniz çalışmanız gereken zamanda çalışmak veya çalışmamanız gereken zamanda çalışmak bazen zor olabilir. Sürekli evde oluşunuzdan istifade etmek isteyen insanlarla baş etmeniz gerekecek. Müşterilerinizin acil istekleriyle baş etmeniz gerekecek. Bu, hafta sonları da çalışmak anlamına geliyor.
İşinizin olmadığı ve yaparken keyif almadığınız işleri kabul etmeniz gereken zamanlar olacak. Proje bulamadığınız zamanları da düşünmelisiniz. Geçiminizi sürdürebilmek için gereken paranız hazır olsun. Hepimiz işimizde öngörülebilirlik oluşturmak için çabalarız fakat gerçekte işler, sağlam bir müşteri tabanı ve ürün teklifleri geliştirene kadar öngörülmez olacaktır.
İş Planlaması
Bir iş planı size yol haritanızı geliştirmenizde yardımcı olacaktır. İşinizin önünüzdeki 3-5 yıl içinde neye benzeyeceğini gösterir. Resmi bir iş planı yaratmış olmasanız da bu bilgi ve araştırmalar size yarar sağlayacaktır.
Örnek iş planı aşağıdakileri barındırır:
- Kapak Sayfası – işinizin genel bir açıklaması .
- Yönetim Özeti – şirketinizin bir kesiti ve hedeflerinizin açıklaması.
- Şirket Tanımlaması – ne yaptığınızı, sizi neyin farklı kıldığını ve hangi pazarlara hizmet edeceğinizi anlatır. Organizasyon ve yönetim yapısını da barındırabilir. (sadece bir takımınız varsa gerekli)
- Pazar Araştırması – endüstri, pazar ve rakiplerinizi gösterir.
- Ürün/Hizmet Hattı – ürettiğiniz ürünler ve verdiğiniz hizmetlere detaylı bir bakış.
- Pazarlama ve Satış – pazarlama ve satış stratejiniz.
- Finansal Tahminler – ne kadar kazanmayı bekliyorsunuz ve ne zaman.
Harcamalar
Kar etmeye başlayana kadar, yeterli miktarda parayı ilerde kullanmak için saklamış olmalısınız. İlk müşterinizi alana kadar aylar geçebilir ve yaptığınız işin ödemesi için daha da fazla bekleyebilirsiniz. Ne kadar fazla para biriktirdiyseniz o kadar iyi. Tabi ki yarı zamanlı çalışıyorsanız geçim masraflarına ihtiyaç olmayacaktır.
Fiyat Listesi
Müşterilerinizle irtibata geçmeden önce fiyat listenizi hazırlamış olmanız gerekir. Başlarken doğru dengeyi tutturmak zordur. Eğer işlerinizi yeteri kadar ücretlendirmezseniz faturalarınızı ödemekte zorlanabilirsiniz ancak fazla ücret talep ederseniz, hiç iş bulamayabilirsiniz. Fiyatları çok düşürürseniz, pazarlıkçılardan kurtulamazsınız. Çok yüksek tutarsanız, beklentiler size zor zamanlar yaşatabilir.
Ücretlendirmeniz deneyiminize ve portföyünüze bağlı olarak değişecektir. Bunları, piyasadaki fiyatlar, sizin ne kadara ihtiyacınızın olduğu ve yaptığınız işin değeri takip eder. Ödeme yapınızı seçin. Kimisi saat başına faturalarken, kimisi proje başına faturalar. Kimisi ise paket fiyatlar sunar.
Hangi yapıyı seçtiğinizin bir önemi yoktur, bizim tavsiyemiz fiyatlarınızı saatlik bir ücret üzerinden belirlemeniz olacaktır.
Öncelikle iş giderlerinizle bireysel harcamalarınızı toplayıp bir ayda ne kadar paraya ihtiyacınız olduğunu tespit edin. Bu miktarın altına inemezsiniz. Karınız için bu fiyatın üzerine bir miktar ekleyin. Paraya; teçhizatınızı tamir etmek veya yenilemek, daha iyi ekipmanlara yatırım yapmak, kurslar vb. için ihtiyacınız olacak.
Daha sonra o ay içinde çalıştığınız saat sayısına bakın. Eğer haftada 40 saat çalışmayı planladıysanız müşterinize faturalandırabileceğiniz 40 saatiniz olmayacak. Yerine getirmeniz gereken pazarlama, soru cevaplama, web sitenizde çalışma, yeni bilgiler edinme vb. gibi diğer iş yönetimi vazifeleriniz olduğunu unutmayın. Örneğin, sonunda elinizde faturalandırabileceğiniz 20 saat kalabilir.
Eğer saatlik ücret olarak 175 TL’a ihtiyacınız olduğuna karar verdiyseniz, bunu proje fiyatlarınızı belirlemek için kullanabilirsiniz. Örnek olarak eğer bir projenin 12 saat süreceğini belirlediyseniz projeyi 2.100 TL’a sunmalısınız. Eğer projeyi tahmin ettiğinizden daha kısa sürede bitirirseniz saat başına daha çok para kazanıp karınızı artırırsınız. Tabi ki müşterinize tahmini bir miktardan bahsederken rakiplerinizi de unutmamanız gerekiyor.
Vergiler
Kendi verginizi kendiniz ödemeniz gerekiyor; bu yüzden fiyatlara vergileri dâhil etmeyi ve ödemenizi aldığınız gibi vergi miktarını kenara koymayı unutmayın.
Sigorta
Kendi sigortanızdan siz sorumlusunuz. Bu sağlık, hayat ve iş sigortalarını kapsar.
Emeklilik
Emeklilikte mali sorunlar yaşamamak için birikim yapmayı unutmayın.
Yeteneklerinizi Geliştirin
- Serbest çalışma için becerileriniz ve portföyünüz bir diplomadan daha önemlidir. Eğitime ihtiyacınız vardır. Sertifikalar oldukça etkilidir. Bir diploma çoğu zaman geçerliliğini yitirmiş olur. Güncel uygulamalara dair yeteneklerinizigeliştiren kursları araştırın.
- HTML ve CSS konusunda iyi bir iş tecrübesine ihtiyacınız var. Bir web sitesinin tüm kodunu yazmaya ihtiyacınız olmayabilir fakat bu diller konusunda fikrinizin olması, neyin mümkün veya imkânsız olduğu konusunu daha iyi anlamanızı sağlayacak. Avantajınızın olmasını istiyorsanız kod yazma becerileri edinmelisiniz. Kod yazabiliyorsanız, yazamayanlara karşı avantaj sahibi olursunuz.
- Photoshop Öğrenin. Ustaca yapılması gereken işler için bir grafik sanatçısını işe alabilirsiniz fakat ara yüzlerinizin tasarımının Photoshop’ta nasıl oluşturulacağını bilmeniz gerekiyor.
- Güncel trendler, popüler eklentiler ve temalara aşina olun. Bir proje üzerinde çalışırken, yeni gelişmeleri ve trendleri takip etmek çok kolay olmayacaktır, bunlar için bir zaman ayırmalısınız.
- Bir dinleyici ve iletişimci olun. Müşterilerinizin neye ihtiyacı olduğunu bilin ve anlayın; onlara proje boyunca bilgi verin. Müşterinizin istediğini, işi tamamen bitirdikten sonra yanlış anladığınızı fark etmekten kötü bir şey olamaz. Ayrıca yazılımcılarla, grafik sanatçılarla ve diğer takım elemanlarıyla, web sitesinin müşterinin isteği doğrultusunda geliştirildiğini ve belirlenen zamanda ilerlediğini garantiye almak için irtibat halinde olmalısınız.
- Yaratıcı olun. Web tasarımları harika görünmeli, sezgisel bir kullanıcı arabirimi olmalı ve kullanıcıları tekrar siteyi ziyaret etmesini sağlayan bir kullanıcı deneyimi yaşatmalı. Tasarımcının birincil sorumluluklarından bir tanesi ara yüz düzenidir. Eğer müşterilerin sevdiği ara yüzler oluşturabiliyorsanız daha fazla rağbet gören bir web tasarımcısı olacaksınız.
- Detaylara önem verin. Unutulan en ufak detay bile pahalıya mal olabilir. Düzeltmeler zaman açısından pahalıya mal olurken, yapılan hata o anki ve gelecekteki müşterilerinize mal olabilir. Çünkü yeni bir tasarımcı bulabilir ve arkadaşlarına bahsedebilirler.
- İşletme kabiliyetlerine de ihtiyacınız olacak. İş planlaması, müşterileri ilişkileri, vergiler vb. gibi konularda bilgi sahibi olmalısınız. Bir işletme yöneticisi olacaksınız. Proje yönetimi kabiliyetleri geliştirin. Müşterilerin gereksinimleri üzerinden hedefler koyun ve bu hedefleri daha küçük projelere ayırın.
Uygun Çalışma Alanı Seçin ve Uzmanlaşın
Uygun çalışma alanı seçmek kabiliyetlerinizi yönlendirmenize yardımcı olur ve ne öğrenmeniz gerektiğini size söyler. Ancak odağınızı da fazla dağıtmamanızı öneriyoruz. Buna e-ticarete odaklanmak, finansal ya da hukuksal endüstri firmaları için web siteleri tasarlamak, evlilik, müzik grupları ya da sadece WordPress platformuna odaklanmak olarak bakabilirsiniz. Bu size etkinlik planlayıcılar ve sınıf çalışması eklentileri gibi spesifik araçlarla çalışma imkanı sunar.
Araçlar ve Ekipman
Serbest çalışmanın avantajlarından bir tanesi de kendi çalışma ortamınızı yaratabilmenizdir. Hedeflerinize bağlı olarak evden veya bir ofisten çalışabilirsiniz. Eğer evinizde bir ofis kuruyorsanız, yarattığınız ortamın dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmış olmasına özen gösterin. Çalıştığınız oda, siz çalışırken kimsenin sizi rahatsız edemediği bir oda olmalı. Ayrıca bu işi yapmak için gerekli olan araç-gerece de ihtiyacınız olacak; örneğin güçlü bir bilgisayar, yazılım, masa, web sitesi, telefon, kartvizitler vb.
Portföyünüzü Hazırlayın
Potansiyel müşterilerinize çalışmalarınızın tümünü göstermeniz gerekir. Gurur verici bir düzine işin elinizin altında olması yardımcı olacaktır. Bu işler en iyi işleriniz olmalıdır. Ayrıca birbirinden farklı işler tasarım kabiliyetlerinizin kapsamını gösterecektir. Göstereceğiniz işler müşterileriniz için hazırladığınız işler olmak zorunda değil (en azından başlangıçta). Şablonlar ve tema dizaynları, maketler vb. kullanın. Portföyünüz tasarlamak istediğiniz web site tiplerini göstermeli. Hatta satmak için temalar bile üretebilirsiniz.
Listenizin ilk sırasında kendi web siteniz var. Bir tasarımcı olarak üzerinde çalışmaktan keyif alacağınız bir tema seçin ve özelleştirin. Müşterilere yapacağınız birçok iş tamı tamına bu olacak – WordPress temaları üzerinde değişiklik yapmak. Hem kendi sitenizi hem de portföyünüzü mevcut trendlerle güncel tutmalısınız. Müşterilerinizin sizinle kolayca irtibata geçebilmesi için sitenizde bir irtibat sayfası bulundurmayı unutmayın.
Pazarlama ve Markanızı Oluşturma
Yaptığınız işleri potansiyel müşterilerinize pazarlamak için çok fazla zaman harcamanız gerekecek. Web siteniz, yaptığınız işleri görmeleri için harika bir yol ancak siz çaba sarf etmeden onların sizi bulmasını beklemeyin Yine de pazarlama yapmanız gerekecek. Yeni müşterilere pazarlama yapmak için her gün vakit ayırın. Özellikle yeni başlarken bu çok önemli.
Kullanımınıza açık birçok pazarlama yöntemi var; telefonla arama, kulaktan kulağa duyularak dağılan haberleriniz, e-posta, LinkedIn gibi sosyal kanallar, freelance çalışanlar için web siteleri, web sitelerdeki ziyaretçi mesajları, diğer tasarımcılar ve geliştiricilerle partner olarak çalışma, insanlarla yüz yüze görüşme, içinde bulunduğunuz profesyonel network, kartvizit dağıtma, kar amacı gütmeyen kuruluşlar için hayır işleri yapma, kitap yazma, popüler bir web sitesinde ücretsiz web semineri sunma ve radyo, televizyon, yerel gazete-dergilerde verilen reklamlar gibi. Kulaktan kulağa yapılan reklamın etkisi çok uzun sürer bunu için müşterilerinizden referans talep edin.
Markanız piyasada ilerledikçe, hobisiyle uğraşan bir amatör olarak değil bir profesyonel olarak görünmek istersiniz. İsminizi bir logo üretmek için kullanabilir ve daha sonra da bu logoyu birçok platformda kullanabilirsiniz. Aynısı imaj içinde geçerli. Profesyonel bir imaj yaratıp her yerde kullanın.
Proje
Proje sonucunda teslim edilmesi gerekenleri doğru bir şekilde anladığınızdan emin olun. Bu kapsam, web sitesinin nasıl gözükeceği ve nasıl çalışacağının yanı sıra proje teslim tarihini de içerir.
Şunları içeren bir sözleşme hazırlayın:
- Projenin başlığı
- Başlangıç tarihi
- Bitiş tarihi
- Projenin tam açıklaması
- Projenin kilometre taşları ve bu noktalara varış tarihleri
- Proje bitiminden sonra verilecek desteğin tanımlanması
- Ödeme şartları
- İki taraftan atılacak imzalar
Sözleşmelerinizde projenin neyi içerip içermediğini, projenin ne zaman biteceğini ayrıca ödemenin nasıl ve ne zaman yapılması beklendiğini açıkça belirtildiğinden emin olun. Genelde projeye başlamadan önce müşterinizden belli bir miktar teminat almak iyi bir fikirdir. Bu sadece faturaları ödemenize yardımı olmaz, aynı zamanda müşterinin projeyi ciddiye aldığını gösterir. Bu da sizi zamanınızı boşa harcamaktan kurtarır.
Proje planlaması ve zaman yönetimi, herhangi bir freelance işinde başarının anahtarıdır ve bu freelance web tasarımı için de geçerlidir. Proje yönetimi araçları ve bir takvim size proje takibi ve projenin programa uygun zamanda kalması için yardımcı olacaktır. Teslim tarihlerini işaretlemeli ve kilometre taşlarını takip etmeniz gerekir. Ayrıca pazarlama, etkinlikler, kurslar vb. için de zaman ayırın.
Ödeme
Müşteriyle henüz bir ilişki ve karşılıklı anlayış düzeni kurmadıysanız, işe teminatsız başlamayın. Genel olarak teminatlar toplam ücretin %25’i ila %50’si arasında değişir. Bazıları projenin kilometre taşları aşıldıkça parça parça faturalamayı seçerken kimisi geri kalan miktar için proje sonunda tek faturalama seçer.
Bazı müşteriler anında ödeme yaparken kimisi ödemeyi proje bitiminden 5-15 gün sonrası içinde yapmayı talep eder. Bazıları da bu süreyi 30 güne kadar çıkarır 30 günün ötesine geçmenizi tavsiye etmiyoruz. Hangi yolu seçerseniz seçin, sözleşmede bunun açıkça belirtildiğinden emin olun.
Faturanızı zamanında gönderin. Müşteriniz ödemeyi belirlenen zaman çerçevesinde yapmadıysa, dostça bir hatırlatma gönderin. Eğer birçok denemeden sonra tahsilat için yeteri kadar beklediğinizi düşünüyorsanız; bir avukata danışıp dava açmayı veya tahsilat ajansına danışmayı düşünebilirsiniz. Gerçi neredeyse iş hiçbir zaman bu noktaya gelmez.
Kaynaklar
Doğru yolda başlangıç yapmanız için bazı kaynaklar:
- Google Apps for Work – iş dokümanları
- PayPal
- Basecamp – proje yönetim aracı
- Trello – proje yönetim aracı
- Gimp – iyi bir Photoshop alternatifi
- Web Tasarımcıların Bilmesi Gereken 7 Teknoloji Trendi
- Tanışmanız Gereken 14 Web Tasarım Aracı
- 2016 Web Tasarım Trendleri
- Web Sitesi Tasarımında Renklerin Önemi
- 10 Arayüz Tasarım Kuralı
Sonuç
Yol haritanızı takip etmeniz ve ihtiyaç olduğunda onu değiştirmeniz sizi sadece iyi bir freelance web tasarımcısı olma yoluna sokmakla kalmayacak, sizi yıllarca bu işte tutacaktır. Çalışmaya başladıktan sonra iş planınıza tekrar bakın ve hedefleriniz üzerine düşünün. Neyin işe yarayıp yaramadığını görün ve gerekli değişiklikleri yapın.
Bu işin negatif yönleri de olduğunu unutmayın. Bu zor bir iş, kendinizi pazarlamanız gerekecek, teslim tarihlerine yetişmesi zor olan işler için, uzun saatler boyu çalışacaksınız. Çok fazla değişiklik yapmak isteyen, birlikte çalışması zor olan ve ödeme yapması çok uzun süren müşterileriniz olacak. Tatile çıkmak zor olacak çünkü çalışmazsanız para kazanamazsınız. Ve işinizin her yönü ile bir tek siz sorumlusunuz.
Serbest çalışmanın en büyük avantajının aynı zamanda en büyük zorluğu olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Kendinizi çalışmaya zorlamak ve kendi kararlarınızı kendiniz vermek durumundasınız. Her şey size bağlı, bu iş herkese uygun değil. Bunu kabul etmekten korkmayın ve serbest çalışmak size göre değilse bu durumu değiştirin. Bunda yanlış olan bir şey yok. Becerinize bağlı kalmak durumundasınız. Zor zamanlarda size destek olacak tek şey becerinizdir. Doğru sebeplerle yapıldığı takdirde freelance web tasarımı ileriye dönük karşı bir iş olabilir.
Şimdi sıra sizde. Freelance bir web tasarımcısı mısınız? Kendinize ait bir yol haritası geliştirdiniz mi? Eklemek istediğiniz herhangi bir şey var mı?