Muhtemelen HTTP‘yi zaten biliyorsunuz. Modern interneti mümkün kılan protokolün adı olarak bilinmektedir. O olmadan, Instagram, Facebook ve hatta bu blogda saatlerinizi harcayamazsınız, bu yüzden hepimiz aslında ona çok şey borçluyuz.
Bilmediğiniz kısım ise, şu anda kullanılan protokolün HTTP/2 olduğu ve aslında yeni bir sürümün de yakında piyasada olacağı. HTTP/3 gerçekten çok önemli bir gelişme. İletim Kontrol Protokolünden (Transmission Control Protocol – TCP), Hızlı UPD İnternet Bağlantılarına (Quick UPD Internet Connections – QUIC) geçerek internet için adeta yeni bir standart belirleyecek. Bunun ne anlama geldiğini bilmiyorsanız endişelenmeyin – birazdan açıklayacağız.
Bu makalede, HTTP’nin ne anlama geldiğini ve nasıl çalıştığını öğreneceğiz. Ayrıca sizi HTTP/3 ile tanıştırıp hangi yeni özellikleri getireceğini de tartışacağız. Haydi protokoller hakkında konuşmaya başlayalım!
İçerik Tablosu
HTTP Nedir Ve Nasıl Çalışır?
HTTP, internet sitelerinin dosyalarını kullanma ve kullanıcılara veya tarayıcılarına aktarma şeklini düzenleyen bir dizi kuralı kapsar. Bu model ile, tarayıcınız ‘daemon aracını’ kullanarak sunuculara bağlanan bir ‘client / istemci’ olur.
Bir daemon programı, herhangi bir siteye her eriştiğinizde oluşan HTTP ‘isteklerine’ yanıt vermek için oluşturulmuş bir yapıya sahiptir. Pratikte, bir URL’yi her tıkladığınızda veya yeni bir adres yazdığınızda tüm işlemler arka planda kesintisiz olarak gerçekleşir.
İşin iç yüzüne bakarsak, çoğu durumda, her web sitesi ziyaretinizde tarayıcınız arka planda onlarca istek yapar. Chrome Geliştirme Araçları kullanılarak kaydedilen tek bir sayfadaki rastgele bir istek örneğine gelin birlikte bakalım:
Tarayıcınızın bir siteye yaptığı tüm istekleri analiz etmek.
Bu etkinliğin tümü TCP üzerinden gerçekleşir. Bu işlem, bir IP adresinden diğerine veri dağıtımını işleyen ve hem sunucuları (servers) hem de istemcileri (clients) kapsayan bir protokoldür. 40 yılı aşkın bir süredir iletişim kurmak için TCP kullanıyoruz.
TCP üzerine düşeni oldukça iyi yapıyor ancak bu aynı zamanda iyileştirilecek alanlar olmadığı anlamına gelmiyor. İşte burada QUIC devreye giriyor, buna bir sonraki konuda değineceğiz.
HTTP/2 ve HTTP/3 Arasındaki Farklar
Daha önce de belirttiğimiz gibi, HTTP’nin birden fazla sürümü vardır. Şu anda standart olan HTTP/2‘dir ve Chrome Canary ve Firefox Nightly dahil olmak üzere bazı tarayıcıların test versiyonlarında hali hazırda üçüncü sürüm desteği verilmektedir.
HTTP/2 ve HTTP/3 arasındaki birincil fark TCP ve QUIC protokollerine dayanır. HTTP/3, çoğu bağlantı için kayda değer bir performans artışı vaat eden QUIC’e geçiş yapmaktadır. Bu protokoller arasındaki farkın özeti,”el sıkışması” ile alakalıdır.
Bir ağın iki noktası bağlantı kurmak için sinyal verdiğinde buna el sıkışma denir. TCP protokolü ile geçerli bir bağlantı kurmak için tarayıcınızın üç zamanlı el sıkışması oluşturması gerekir. Bu el sıkışma işleminin TCP ve QUIC üzerinden nasıl işlediğini gösteren Google’ın yararlı bir animasyon örneğine bakalım:
TCP ve QUIC protokollerinin karşılaştırılması.
Aslında ne kadar çok el sıkışmak zorunda kalırsanız, bağlantı kurmak o kadar uzun sürecektir. Ancak eğer QUIC kullanırsanız, tarayıcınızın tek bir kez el sıkışması yeterli olacaktır. Şimdi bunun sizin için ne anlama geldiğinden bahsedelim.
HTTP/3 Sürümünün Kullanıcılar İçin Anlamı
TCP’den QUIC’e geçiş, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok somut fayda sağlar:
Düşük gecikme süresi. Yani bu, web sitelerinin ve hizmetlerin daha hızlı yüklenmesi anlamına gelir. Bazı testler sırasında Google, QUIC kullanmanın arama sonuçlarının yüklenmesini % 3,6 oranında hızlandırdığını ve YouTube yükleme sürelerini % 15 oranında kısalttığını tespit etti.
Ağlar arasında geçiş yaptığınızda daha az etkilenme. Genel anlamda, Kablosuz ağdan mobil bir ağa geçerseniz, tarayıcınızın oturumları ‘yeniden müzakere etmesi’ gerekir. QUIC ile bu yeniden müzakere işlemine artık gerek duyulmamaktadır.
QUIC, esasında internetin performansını artırmak ile ilgilidir. Kullanıcıları için bu, daha hızlı yüklenen web siteleri ve uygulamalar anlamına gelir, bu da onlara daha keyifli bir deneyim sağlar. Cloudflare ve Google gibi birçok popüler hizmet, kendi sorgularında ve yayınlarında QUIC kullanmaya başladı bile.
Şu anda siz de protokolü zaten destekleyen herhangi bir tarayıcıyı kullanarak QUIC’in avantajlarından yararlanabilirsiniz. Sitenizin ziyaretçileri eğer yeni protokolü destekleyen tarayıcılar kullanıyorsa, yükleme sürelerinin kısalmasının keyfini sürebilirler.
Elbette çoğu son kullanıcı, tarayıcıların internet ile etkileşim biçiminde büyük bir değişimin eşiğinde olduğunu fark etmeyebilir de. Ancak, HTTP/3 desteği daha fazla tarayıcı için kullanıma sunuldukça bu değişimin etkisini daha fazla hissedeceklerdir.
Sonuç olarak;
HTTP/3’ün neden mükemmel bir gelişme olduğunu özetlemek gerekirse, bahsettiğimiz TCP’den QUIC protokolüne geçiş, internetin çok daha hızlı olacağı anlamına gelmektedir. Web siteleri daha kısa sürede yüklenecek, görseller daha hızlı görünecek, hizmetler daha iyi hale gelecek vb. Tek yapmanız gereken arkanıza yaslanıp değişimin tadını çıkarmak…